Tegenvoeters en Medeburgers. Alternatieve vormen van leren en filosoferen in Aboriginal Australië

Abstract

Hoe wordt in een traditionele Aboriginal samenleving die oorspronkelijk het schrift niet kent, kennis verzameld, onthouden, gerubriceerd, vermeerderd en overgedragen op de volgende generatie? Welke rol speelt die kennis in het economische, sociale en religieuze leven? Is inheemse kennis nog relevant in de huidige situatie? Heeft die kennis ook betekenis voor de westerse samenleving? In zijn afscheidscollege probeert Ad Borsboom, hoogleraar Antropologie van de Pacific, als een culturele tolk een aanvankelijk onbegrijpelijk systeem van kennis verwerving - waarin honingvogels, waterslangen, opossums en zielen van overledenen een centrale rol spelen - te decoderen en te vertalen in onze westerse terminologie. Dan blijkt dat wat vreemd, onsamenhangend en exotisch klinkt, een ijzersterke logica te bezitten die op creatieve wijze kennis en zingeving communiceert. Ad Borsboom (1944) studeerde Culturele Antropologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij heeft vanaf 1972 langdurig veldwerk verricht bij Aboriginal gemeenschappen in Arnhem Land, Noord-Australië. Zijn interesse gaat vooral uit naar cognitieve kennissystemen van deze inheemse bevolking en naar processen van verandering, bezien vanuit Aboriginal perspectief. Naast zijn wetenschappelijke productie heeft hij ook regelmatig zijn bevindingen voor een breed publiek gepubliceerd, zoals in De Clan van de Wilde Honing (2006). Sinds 1975 werkt hij aan de Radboud Universiteit, waar hij in 1997 benoemd werd tot hoogleraar in de Antropologie van de Pacific.