'Een wijf is een wijf'. Mannen en vrouwen bij Stijn Streuvels

Abstract

/achterplattekst Streuvelsjaarboek 13/

‘Een wijf is een wijf…’ antwoordt Blomme in Het leven en de dood in den ast (1926) op de vraag waarom hij uiteindelijk, na al zijn spectaculaire amoureuze escapades, is getrouwd: ‘Een wijf is een wijf, en eene kuip is eene boterstande...’. In het werk van Stijn Streuvels komen niet minder dan 375 vrouwelijke personages voor: fraaie dames als Mirabelle uit De teleurgang van den Waterhoek, feeksen als Treze uit ‘Op den dool’, zorgzame vrouwen als Vina uit Langs de wegen, of onaards lijkende en verheven meisjes als Horieneke uit ‘Lente’. Maar ook vrouwen die blaken van zinnelijke levenslust, zoals Schellebelle uit De vlaschaard. Of is die laatste de volwassen geworden Horieneke?

Welke rol krijgen vrouwen toebedeeld in de vele romans en verhalen van Streuvels, of in de verfilmingen daarvan? Door wie worden ze beschreven, en hoe mannelijk en tolerant zijn de blikken die op hen worden geworpen? In dit dertiende jaarboek van het Stijn Streuvelsgenootschap wordt onderzocht hoe vrouwen in Streuvelsland worden voorgesteld. Daarbij komen niet alleen De vlaschaard (Jacqueline Bel) en Genoveva van Brabant (Nele Bemong) aan bod, maar bijvoorbeeld ook Alma met de vlassen haren (Dirk de Geest), Prutske (Lies Wesseling) en ‘Zomerzondag’ (Jan Schoolmeesters). Kristien Hemmerechts vergelijkt de voorstelling van Mira in Streuvels’ tekst met die in de film van Fons Rademakers uit 1971, naar een scenario van Hugo Claus. Elke Brems vergelijkt de man-vrouwproblematiek in romans van Streuvels, Bordewijk en Walschap. Erica van Boven onderzoekt hoe de stereotiepe tegenstelling tussen mannelijkheid en vrouwelijkheid als een algemeen ordeningsprincipe van de volledige maatschappij al dan niet doorwerkt in het oeuvre van Streuvels. En terwijl recensenten het werk van Streuvels prezen omwille van zijn mannelijkheid, komt Lizet Duyvendak net tot de bevinding dat de dames van het Haagse Leesmuseum vrij veel boeken van hem aankochten. Ze gaat op zoek naar de vraag hoe dat met elkaar te rijmen valt. Liselotte Vandenbussche onderzoekt dan weer de mannen- en vrouwenbeelden in de briefwisseling tussen Stijn Streuvels en Emmanuel de Bom.

Tot slot brengt Johan van Iseghem nog verslag uit van het colloquium dat eind november in Kortrijk aan deze thematiek werd gewijd, en Jozef Vandemaele vult de Streuvels-bibliografie en –kroniek aan. Met een facsimile van Streuvels’ magistrale novelle ‘Zomerzondag’.