De politieke instellingen van de Europese Gemeenschap

Abstract

De lidstaten van de Europese Unie hebben de afgelopen jaren op verschillende momenten wijzigingen aangebracht in de structuur van de Europese Unie, bijvoorbeeld bij het sluiten van de verdragen van Maastricht (1992), Amsterdam (1997) en Nice (2001). Ook het Verdrag tot vaststelling van een grondwet voor Europa leidde tot onderhandelingen over onder meer de politieke instellingen van de EU. De vraag die centraal staat in het proefschrift van Ward Möhlmann is: heeft het regeringsstelsel van de Europese Gemeenschap zich door de wijzigingen die de lidstaten hebben aangebracht in het EG-verdrag (dat nog steeds de kern vormt van de EU) ontwikkeld tot een ‘normaler’ regeringsstelsel. ‘Normaler’ betekent hier: beter vergelijkbaar met de regeringsstelsels van een aantal lidstaten van de Europese Unie.

Möhlmann besteedt met name aandacht aan de politieke instellingen van de Europese Gemeenschap: de Commissie, het Europees Parlement en de (Europese) Raad. Hij stelt vast dat door de lidstaten vrijwel steeds voor verdere ‘normalisering’ van deze instellingen is gekozen. Ook in de toekomst moeten de lidstaten deze keuze voor ‘normalisering’ blijven maken, vindt hij - zelfs als dat betekent dat de individuele lidstaten hun greep op de besluitvorming in de EG meer verliezen. Een goed functionerende Europese Unie kan niet zonder een democratisch, besluitvaardig en begrijpelijk regeringsstelsel met een beter geaccentueerde machtenscheiding. Möhlmann besteedt in zijn proefschrift ruim aandacht aan de Europese ‘grondwet’. Hoewel de wijzigingen die dit verdrag zou aanbrengen in de EU niet steeds aan te bevelen zijn, is de discussie over de politieke instellingen van de EU sinds de referenda in Frankrijk en Nederland in 2005 vrijwel opgehouden en dat is, meent de promovendus, kortzichtig.