Verhoudingen tussen de sociale partners in Nederland anno 2005: corporatisme of lobbyisme?

Abstract

Dit artikel richt zich op het beantwoorden van de vraag of in Nederland een zelfde verschuiving optreedt van neocorporatistisch overleg naar parlementaire beïnvloeding als in Scandinavië het geval lijkt te zijn. De centrale stelling is dat er vooralsnog geen aanleiding is om te veronderstellen dat het Nederlandse overlegmodel aan belang heeft ingeboet. Dit wordt beargumenteerd door te wijzen op twee belangrijke neocorporatistische kenmerken van het Nederlandse overlegmodel. Betoogd wordt dat het netwerk van arbeidsvoorwaardenbeleid gesloten is en daarmee moeilijk toegankelijk voor buitenstaanders. Daarnaast wordt gewezen op de sterk sturende rol van de overheid in dit netwerk. Beredeneerd wordt dat een gesloten en hiërarchisch netwerk enerzijds niet uitsluit dat er naast dit overleg ook lobbyactiviteiten via het parlement plaatsvinden en anderzijds juist aanleiding kan zijn voor het ontplooien van lobbyactiviteiten door overlegpartijen en buitenstaanders. Lobbyactiviteiten zijn dan complementair aan neocorporatistisch overleg in plaats van een alternatief daarvoor. Als eerste empirische verkenning van eventuele lobbyactiviteiten wordt een analyse uitgevoerd van Tweede Kamervragen. Er blijkt dat er geen sprake is van lobbyactiviteiten door overlegpartijen via het parlement. Dit artikel wordt afgesloten met een onderzoeksagenda waarin de positie van buitenstaanders van het overlegmodel en hun lobbyactiviteiten centraal staan.