Abstract
Mensen tonen met hun emoties hoe ze bepaalde situaties of zaken inschatten en laten daarmee zien wat ze van betekenis en van waarde vinden. Ervaringen die emoties oproepen kunnen het instemmen met bepaalde opvattingen versterken of verminderen (Lazarus, 1999; Frijda & Mesquita, 2000). Recent onderzoek naar emoties in onderwijsleeromgevingen als de schoolklas biedt inzicht in hoe leerlingen bepaalde leersituaties ervaren en waarderen. Emoties maken waarderingen of opvattingen zichtbaar waarvan leerlingen zichzelf dikwijls nog maar nauwelijks bewust zijn (Pekrun ea., 2002; Op ’t Eijnde, De Corte & Verschaffel, 2001). Leerlingen kunnen met gevoelens ‘zeggen’ wat hen met woorden maar met moeite lukt. In deze bijdrage bestudeer ik welke gevoelens tijdens leertaken religieuze vorming worden opgeroepen en hoe deze gevoelens zich ontwikkelen. Tijdens deze leertaken komen leerlingen in contact met bijbelse parabels die appeleren aan hun gevoelens. Met het oog op de ambities van interreligieus leren, ben ik in het bijzonder geïnteresseerd of de leertaken eenzelfde of verschillende gevoelens oproepen bij christelijke, islamitische, hindoestaanse, boeddhistische, joodse of niet-godsdienstige leerlingen. Worden bij islamitische leerlingen andere gevoelens opgeroepen dan bij christelijke leerlingen als ze aan de slag gaan met bijbelse verhalen? Zijn niet-godsdienstige leerlingen meer ongerust of vervelen ze zich meer dan andere leerlingen wanneer ze aan de slag gaan met leertaken religieuze vorming? Hoe ontwikkelen gevoelens zich gedurende leertaken bij verschillende leerlingen? Deze vragen zijn aan de orde in deze bijdrage waarmee ik tegemoet kom aan de godsdienstpedagogische interesse in wat religieuze vorming voor leerlingen kunnen betekent.
Ik hoop met het onderzoek naar gevoelens bij te kunnen dragen aan het inzicht hoe leerlingen van verschillende religieuze achtergronden betrokken zijn bij religieuze vorming, of in het kader van deze bundel: interreligieuze vorming. Eerst zal ik de huidige stand van theoretisch inzicht over gevoelens in onderwijsleersituaties aangeven, om vervolgens de doelen en vragen van mijn onderzoek te presenteren. In paragraaf 4 behandel ik de methode van onderzoek: het ontwerp, de meetinstrumenten, de inhoud van de lessenreeks en de deelnemers. Daarna presenteer ik de resultaten van het onderzoek om in de laatste paragraaf de bevindingen bij wijze van conclusie en discussie samen te vatten.
