Abstract
De leraar speelt een sleutelrol bij het geven van onderwijs en het afnemen van examens. Hij is de vakdeskundige die als geen ander weet hoe het onderwijs gegeven moet worden. Op basis van de meeste onderwijswetten kan hij aanspraak maken op vakinhoudelijke, vakdidactische en pedagogische autonomie. Zijn autonomie is evenwel geen rustig bezit. Het is namelijk aan het bevoegd gezag – aan wie op grond van artikel 23 van de Grondwet de vrijheid van onderwijs toekomt – om de school nader in te richten, verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van onderwijs en de leraar instructies te geven. Ook de leerling heeft eigen verwachtingen van het onderwijs en hij en zijn ouders worden steeds mondiger. De autonomie van de leraar – die bedoeld is om het onderwijs toe te kunnen spitsen op de behoeften van zijn leerlingen – is evenwel beperkt juridisch geborgd. De leraar heeft bijvoorbeeld geen eigen beroepsgroep die met het schrijven van een professionele standaard nader invulling geeft aan het beroep van leraar.
In dit proefschrift wordt derhalve onderzocht binnen welke kaders de leraar in het primair, voortgezet, middelbaar beroeps- en hoger onderwijs aanspraak kan maken op autonomie bij het geven van onderwijs en het afnemen van examens. Op de examens wordt in het bijzonder ingegaan vanwege het diploma dat hieruit voortvloeit. Hierdoor zijn deze beslissingen van bijzonder belang voor de maatschappij, het bevoegd gezag en de leerling. Tegen besluiten inhoudende de beoordeling van een examen, kan de leerling evenwel op grond van artikel 8:4, derde lid, onder b, van de Algemene wet bestuursrecht geen beroep instellen bij de bestuursrechter omdat aangenomen wordt dat de leraar ter zake deskundig is.
