Goffman als basis voor frame-analyse en framingonderzoek

Abstract

Het woord framing komt al een vijftiental jaren in het Nederlands voor in politiek en media. Het wordt meestal gebruikt om een communicatiestrategie aan te duiden. Door een onderwerp via woord en/of beeld in een bepaald kader te plaatsen, krijgt het een lading met positieve of juist negatieve associaties. De frames die in beleidsrapporten en media een rol spelen (de zogenoemde mediaframes) wijken wat af van het meer algemene begrip dat Goffman in zijn boek Frame Analysis (1974) introduceerde, maar zij zijn daarmee wel verwant. Een frame brengt orde in de ervaring van de persoon en is een leidraad voor situatiedefinities. Frame-analyse is dan ook een kwalitatieve onderzoekstechniek die past bij het symbolisch-interactionisme, een theoretisch perspectief dat de sociale werkelijkheid bestudeert in termen van handelingsprocessen (vgl. Arts, Hilhorst & Wester, 1985). Via frame-analyse worden structuren gereconstrueerd in de betekenisverlening, die men zich via ervaring en socialisatie heeft eigen gemaakt (vgl. Mead, 1934). In deze bijdrage zal ik Goffmans ideeën en een voorbeeld van zijn frame-analyse presenteren en vervolgens ingaan op het framing-perspectief in onderzoek van de media.