Control in de moderne overheidsorganisatie: van opportunistische agenten naar betrouwbare stewards

Abstract

Dit artikel schetst de ontwikkeling van Homo Economicus 2.0. Het laat zien hoe een dominant besturings- en controlconcept opportunisme, angst en narcisme hebben voortgebracht. Ter bevordering van betere prestaties in onze publieke organisaties pleit het voor een ontwikkeling van een Homo Economicus (in het bijzonder een agent) in de richting van een ‘steward’. Intrumentele verantwoordingsrelaties moeten plaats maken voor relationele verantwoording; overtollig wantrouwen moet plaats maken voor vertrouwen; afrekening moet plaats maken voor de ontwikkeling van leervermogen. Voor de transformatie van agent tot ‘steward’ zijn rechtvaardige procedures essentieel. Alleen dan kan de ‘logica van resultaten’ plaats maken voor een ‘logica van behoorlijk gedrag’.