Vonnisafspraken in strafzaken. Een rechtsvergelijkende studie naar een vorm van onderhandelingsjustitie in Italië, Duitsland en Frankrijk

Abstract

In tegenstelling tot veel van de ons omringende landen, zoals Duitsland, Frankrijk en Italië, kent Nederland geen vonnisafspraken in strafprocedures. Het maken van een vonnisafspraak houdt in dat het openbaar ministerie, de verdediging en eventueel de rechter, een straf overeenkomen die na een rechterlijk fiat wordt opgelegd. Dit leidt tot een snelle afdoening van (vooral) eenvoudige misdrijven en daarmee tot een forse capaciteitsbesparing bij de justitiële autoriteiten. De regelgeving over vonnisafspraken in de drie genoemde landen verschilt, maar heeft als belangrijk gemeenschappelijk kenmerk dat steeds een rechter wordt betrokken in het proces. In Nederland wordt een groot deel van de eenvoudige misdrijven sinds 2008 met een strafbeschikking afgewikkeld. Dit houdt in dat de officier van justitie zonder rechterlijke tussenkomst een (geld)straf kan opleggen. Uit bestudering van de drie genoemde rechtssystemen blijkt dat - met inachtneming van een aantal minimumvoorwaarden - vonnisafspraken meer garanties kunnen bieden voor een eerlijke en snelle afwikkeling van eenvoudige misdrijven dan de Nederlandse strafbeschikking.